İşsiz gençlerin devlet memuriyetinde kontenjan uygulamasına tepki olarak başlattığı gösteriler Bangladeş’te 15 yıllık Şeyh Hasina Vecid iktidarını devirdi. Binlerce kişi başbakanlık konutu ve meclisi basarken Şeyh Hasina, helikopterle kaçtı, yönetime ordu el koydu.
Bangladeş’te devlet memuriyetine girişte uygulanan kotaların iktidar destekçileri lehine kullanıldığı gerekçesiyle başlayan ve haftalardır süren şiddetli gösteriler sonucunda Başbakan Şeyh Hasina Vecid (76) görevinden ayrılarak ülkeyi terk etti. Son olarak protestoların şiddetlenmesi üzerine İçişleri Bakanlığı’nın sokağa çıkma yasağı ilan etmesi göstericileri engelleyemedi. On binlerce eylemci dün Başbakanlık resmi konutunu bastı. Baskından hemen önce Şeyh Hasina, askeri helikopterle Hindistan’daki güvenli bir bölgeye götürüldü. Başbakanın Hindistan’dan önce siyasi sığınma için İngiltere’ye başvurduğu ama Londra’nın reddettiği öne sürüldü.
Bangladeş Ordusu duruma el koyarken, Genelkurmay Başkanı General Waker-Uz-Zaman, ulusa sesleniş konuşmasında krize çözüm bulacaklarını söyleyerek muhalefet partileriyle birlikte geçici bir hükümet kurulmasına yönelik görüşüldüğünü açıkladı. Ülkede son üç haftada yoğunlukla başkent Dakka, Chattogram ve Rangpur kentlerinde düzenlenen eylemlerde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonrası resmi rakamlara göre 147, basına göre ise 300’den fazla kişi öldü. Dünkü olaylarda da en az 56 kişinin öldüğü bildirildi. Ocak ayında yapılan seçimde muhalefet partileri sandığı boykot etmiş, Hasina dördüncü kez başbakanlığa seçilmişti.
Ülkede kamuda işe giriş pozisyonlarının yüzde 56’sı belirli demografik gruplar ve sınıflar için ayrılırken, bunun yüzde 30’u, 1971’de Pakistan’a karşı verilen Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerini kapsıyor. Bu kontenjan, ülke çapındaki protestolar üzerine 2018’de kaldırılmıştı. Yüksek Mahkemenin, geçen ay kontenjan sisteminin yeniden uygulanması kararı alması gösterilere sebep olmuştu. Bağımsızlık savaşının öncüsü Şeyh Muciburrahman’ın kızı olan Hasina’nın eylemcilerin taleplerinin karşılanmayacağını açıklaması şiddeti arttırmıştı. Bangladeşli hükümet yetkilileri, eylemlerin ilk günlerinde gösterilerden Cemaat-i İslami ve Bangladeş Milliyetçi Partisini sorumlu tutmuştu.
Bangladeş Yüksek Mahkemesi, protestoların fitilini ateşleyen kararda değişikliğe giderek Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerine ayrılan memuriyet kontenjanını yüzde 30’dan yüzde 5’e indirmişti. Ancak bu karar da tansiyonu düşürmemişti. Çoğunluğunu üniversite öğrencilerinin oluşturduğu göstericiler, kontenjan uygulamasının hükümet yanlısı grupların ailelerine fayda sağladığını iddia ediyor. 170 milyon nüfusa sahip Bangladeş’te 32 milyon genç işsiz bulunuyor.
DIŞİŞLERİ Bakanlığı, Bangladeş’te yaşanan gelişmelerle ilgili açıklama yaptı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Bangladeş’te son haftalarda yaşanan gelişmeleri yakından takip etmekteyiz. Gösterilerde yaşanan can kayıplarından derin üzüntü duyuyoruz. Kurulacağı ilan edilen geçici hükümetin, ülkeyi Anayasa’ya uygun biçimde seçime götürmesini ve yapılacak seçimlerin kardeş Bangladeş’in demokrasisine, huzuruna ve istikrarına katkıda bulunmasını temenni ediyoruz” denildi.