ANKARA
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası‘nda gündeme ilişkin soruları yanıtladı.
İran’da 28 Aralık 2017’de başlayan ve yaklaşık bir hafta süren protestolarda Türkiye’nin dış müdahalelere karşı çıkarak sergilediği duruşun, Ankara-Tahran yakınlaşmasına etkisi ve iki ülke arasında daha yakın iş birliğinin olup olmayacağı sorusu üzerine Çavuşoğlu, Türkiye ile İran arasında zaman zaman bazı konularda görüş ayrılıklarının olduğunu fakat Suriye konusuna ilişkin Astana ve Moskova süreçleriyle iki ülke arasında bir iş birliğinin oluştuğunu kaydetti.
Bir ülke içinde sorunların yaşanabileceğini ve gösterilerin olabileceğini söyleyen Çavuşoğlu, şöyle konuştu:
“Burada (İran Cumhurbaşkanı Hasan) Ruhani’nin barışçıl gösterilere olumlu bakması, evet demesi ve sorunlar varsa diyalog yoluyla çözelim demesi bana göre kritik bir adımdı. Daha sonra yine kabinesini toplayarak halkın haklı taleplerine sadece ekonomik değil, diğer başka taleplerine de duyarsız kalmayalım demesi de bana göre son derece olumludur ve demokratik olgunluktur.”
İran’daki olayların sona erdiğini, aklı selimin hakim olduğunu ve İran’ın temkinli bir tutum sergilediğini dile getiren Çavuşoğlu, Türkiye’nin bu süreçteki tutumunun İran tarafından taktirle karşılandığının altını çizdi.
“Filistin’i hiçbir zaman yalnız bırakmayız”
Bakan Çavuşoğlu, Filistin konusuna ilişkin, “Kudüs’le ilgili yol haritasında sırada hangi adımlar olacak? İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) yeni girişimlerinin olup olmayacağı, Filistin devletinin diğer ülkelerce de tanınması için çaba gösterilecek mi? İİT ile AB, Filistin-İsrail meselesinde birlikte çalışabilecek mi? ABD’nin Filistin’e yardımları kesmesi halinde ne tür tedbirler alınacak?” sorusu üzerine, ” ABD’nin söz konusu tehditleri işleseydi BM’deki oylamalarda bu ezici mağlubiyet olmazdı.” diye yanıt verdi.
Çavuşoğlu, yardımların kesilmesi konusundaki tehditlerinin, ABD’nin saygınlığı ve güvenilirliğini azaltacağını söyleyerek, “Filistin’e diyelim ki ABD yardımı kesti. Biz ne güne duruyoruz? Umarım diğer Müslüman ülkeler de aynı hassasiyeti gösterir. Kudüs’teki oylamada baskıdan kaçmak için tatile giden ülkelerin büyükelçileri umarım bundan sonra Kudüs, Filistin ve Gazze’ye yardım konusunda daha duyarlı olur.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin bugüne kadar Filistinli kardeşlerini asla yalnız bırakmadığını belirten Çavuşoğlu, “Biz, insani yardım ve kalkınma projeleri konusunda da Filistin’i hiçbir zaman yalnız bırakmayız, siyaseten de yalnız bırakmayız.” dedi.
“Sevakin, turizm ve cazibe adası olacak”
Türkiye ve Sudan’ın, Sevakin Adası’na ilişkin iş birliğini ve bir kısım Arap basınında bu konuya ilişkin artan dezenformasyonu değerlendiren Çavuşoğlu, Türkiye’nin çalışmalarından rahatsız olan ülkelerin, bazı Batı ülkelerinin bölgeye kurduğu üslere destek verdiğini vurguladı.
Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“(Türkiye’nin Sevakin Adası’ndaki çalışmalarından rahatsız olan ülkeler) Türkiye bu bölgede biraz faal olduğu zaman rahatsız oluyor. Sebebi ne? Türkiye’ye düşman mısın, Türkiye’yi kıskanıyor musun? Rahatsızlığının sebebini söyle. Aynı şekilde Katar’da, ABD’nin 11 binden fazla askeri var. Zamanında Suudi Arabistan’a gelin bunu beraber kuralım önerimiz de olmuştu. Fakat bu Katar krizi olduğu zaman biliyorsunuz Katar’a barış için öne sürülen şartlardan bir tanesi de bu üssün kapatılması. Niye Amerikan üssünün kapatılmasını koymuyorsunuz?”
Türkiye-Mısır ilişkileri
Türkiye-Mısır ilişkilerinin normalleşmesi için doğrudan ya da dolaylı girişimlerin olup olmadığı şeklindeki soru üzerine Türkiye’nin darbeye karşı olduğunu ancak içişlerine karışmadan ülkede iç huzur ve barışın sağlanması için yapılabilecek bir şey varsa destek verilebileceğinin Mısır’a iletildiğini anlatan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“(Mısır’ın seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed) Mursi içeride, birçok insan öldürüldü, idamlar var vesaire. Ama bize demokrasi ve insan hakları dersi veren ülkelere bakıyoruz hiç ses çıkarmıyorlar. ‘Türkiye’de halk idam istiyoruz’ dedi. ‘Vay efendim siz bunu nasıl dersiniz asarız keseriz’ diyenler şimdi İsrail’de parlamentoda ilk turda kendi vatandaşlarına, Filistinlilere yönelik idam çıktı hiç tepki görmedi. Biz Mısır’la ilişkilerimizi düzeltmek isteriz. Ama Mısır’ın demokratik bakımdan, iç sorunların çözülmesi bakımından öncelikle atılması gereken çok ciddi adımlar var. Bu konuda biz Mısır’a destek oluruz. Ama Cumhurbaşkanımız başından beri söylüyor, ‘Ben darbe yapan (Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah) Sisi ile bir arada olmam’ diyor. Bugüne kadar bu ilkeli tavrında herhangi bir değişiklik olmadı.”
” Trajikomik bir olay”
Bakan Çavuşoğlu, ABD’deki davada Hakan Atilla’nın, “ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmek”, “ABD’yi aldatma suçuna iştirak etmek”, “ABD bankalarını dolandırmak”, “ABD bankalarını dolandırmaya iştirak etmek”, “kara para aklama suçuna iştirak etmek”ten suçlu bulunmasına ilişkin, bunun FETÖ güdümlü bir tiyatro olduğunun görüldüğünü ifade etti.
FETÖ’nün 17-25 Aralık’ta düzenlediği belgelerin mahkemeye delil diye sunulmasının hukuka aykırı olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, “Hukukun üstünlüğünden dem vuran bir ülkenin hukuki olmayan bir siyasi yargılama sürecine sahne olması gerçekten trajikomik bir olay ve biz bunu Amerikalılara da net bir şekilde söyledik.” ifadelerini kullandı.
“Halkbank’ın mağdur edilirse hakkını araması doğal”
Bakan Çavuşoğlu, alınan kararın ardından nisan ayına kadar devam edecek süreç hakkında da bilgi verdi. Atilla’nın avukatlarının ya da savcının itirazda bulunabileceğini dile getiren Çavuşoğlu, infaz memurunun da cezalarla ilgili rapor hazırlayacağını, bu rapora da itirazlar olabileceğini ve sonuçta hakimin kararını vereceğini anlattı. Ardından da temyiz yolunun geldiğini söyleyen Çavuşoğlu, “Burada biz çalışmaları yaptık, önce bürokrat arkadaşlarımız, müsteşarlarımız bir araya geldi, sonra Bekir Bozdağ başkanlığında bizler bir araya geldik. Sayın başbakan ve cumhurbaşkanına bilgileri arz ettik. Hangi adımlar atılır, siyasi, ekonomik yansımaları ne olur, bizler hangi adımları atabiliriz. Bunların çalışmasını yaptık. Bu süreçte Halkbank’a ekonomik olarak zarar verirlerse tabii ki dava açma hakkı var. Mağdur edilirse bu hakkını araması son derece doğaldır.” diye konuştu.
“İadeyle ilgili bir adım yok”
Fetullah Gülen’in iadesine ilişkin gelişmelerin sorulması üzerine, yeni deliller çıktıkça ABD’ye iletmeye devam ettiklerini ve ayrıca Türkiye’de konuya ilişkin delillerin yanında kararları da ilettiklerini söyleyen Çavuşoğlu, “Bugüne kadar ABD’nin iadeyle ilgili attığı bir adım yok.” dedi.
Muhabir: Zuhal Demirci-Nazlı Yüzbaşıoğlu-Meltem Bulur