Türkiye’nin 1 milyon kilometrekarelik hava sahasında bulunan 55 havalimanına iniş-kalkış yapan ve transit geçen hava araçlarının uçuş trafiği, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü’ne bağlı Türkiye Hava Trafik Kontrol Merkezi’nden (HTKM) yönlendiriliyor. ( Ali Balıkçı – Anadolu Ajansı )
Devlet Hava Meydanları İşletmesi ( DHMİ) Genel Müdürlüğüne bağlı HTKM, hava trafik hizmetlerinin önemli bir bölümünü yürütüyor.
Ankara’da 2015’te hizmete giren merkezde, 1 milyon kilometrekarelik hava sahasında 55 havalimanına iniş kalkış yapan ve Türkiye’nin hava sahasını transit kullanan hava araçlarına 7/24 her türlü meteorolojik koşulda hava trafik kontrol hizmeti veriliyor.
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını öncesinde 2019 ‘da merkezden kontrol edilen günlük uçuş ortalamasının 5 bin olduğu dikkate alındığında, “hava araçlarının birbirleri ve her türlü doğal veya insan yapımı manialar ile çarpışmadan uçmasını sağlamak” olarak tanımlanan hava trafik kontrol hizmetinin önemi, daha iyi anlaşılıyor.
Salgının dünya havacılığı üzerindeki olumsuz etkisine rağmen bugün itibarıyla merkezden kontrol edilen günlük ortalama sivil uçuş rakamı 2 bine ulaşıyor.
Sivil hava trafiğinin yanı sıra askeri hava araçlarının faaliyetlerinin koordinasyonu da bu merkezden destekleniyor.
Merkezde aynı zamanda havacılar için ikaz mesajları olan “NOTAM’ların” hazırlandığı ve dünyaya dağıtımının yapıldığı “Uluslararası NOTAM Ofisi”, tüm uçuşların plan ve izinlerinin takip edildiği Uçuş Bilgi Merkezi’nde yer alıyor.
Merkezde Türkiye ve KKTC’de kurulmuş 26 radar ve 51 hava-yer haberleşme istasyonu da 7/24 hizmet veriyor.
Bu istasyonlardan gelen bilgilerin iletilmesi için hem karasal hem de uydu üzerinden erişim sağlanan büyük çaplı, yüksek hız ve kapasiteye sahip veri akış ağı bulunuyor.
Radar bilgilerinin yanı sıra hava-yer ve yer-yer sesli ve dijital havacılık bilgileri, HTKM radar ve haberleşme merkezlerinde işleniyor.
Söz konusu veriler ise hava trafik kontrol ve havacılık bilgi yönetimi hizmetlerinin emniyetle sürdürülmesi amacıyla kullanılıyor.
Uçuş trafiğinin güvenliği, merkezdeki görevli hava trafik kontrolörlerine emanet
Radarlarla günde 12 saatlik mesai boyunca hava trafik hizmetlerinin emniyetli, düzenli ve hızlı yürütülmesi için çaba sarf eden kontrolörler, hava araçlarının iniş-kalkış safhalarını, transit geçişlerini takip ederek hava trafik kontrol hizmetini büyük özveriyle sağlıyor.
Hava trafik kontrolörü Cantuğ Kayalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, merkezde yaklaşık 400 meslektaşıyla 5 ekip halinde mürettebat ve yolcuların güvenli şekilde seferlerini sağlamak için çalıştıklarını belirtti.
Stresli bir iş yaptıklarını dile getiren Kayalı, hava trafik kontrolörlerinin aldıkları eğitimleri şöyle anlattı:
“Türkiye’de iki kurum tarafından eğitim veriliyor. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün izniyle Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve Anadolu Üniversitesi tarafından kontrolör yetiştiriliyor. Kariyer meslek gruplarına benzer özellikler taşıyoruz. İlk etapta öğrenci olarak başlayan kontrolörler daha sonrasında stajyer kontrolör, asistan kontrolör ve son olarak da kontrolör olarak göreve başlıyor. HTKM’de görevli bir kontrolör günlük yaklaşık 15-20 uçağa hizmet veriyor. Söz konusu uçaklar içerisinde ise yüzlerce yolcu bulunuyor. Yaklaşık 800 kilometre hızda uçağı yanlış yönlendirecek bazı hatalar, ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Bu da kontrolörler üzerinde aşırı strese yol açıyor.”
Hava trafik kontrolörü Derya Karaca da hava trafiğinin Türkiye’de görev yapan yaklaşık 1800 kontrolöre emanet olduğunu belirterek,”Havalimanlarındaki kulelerde çalışan meslektaşlarımız uçakları görerek fiziki yönlendirme yaparken Hava Trafik Kontrol Merkezi’nde çalışan bizler ise radarlar üzerinden hizmet veriyoruz.” diye konuştu.
Türkiye’nin hava sahasına giren uçakların radarlar üzerinden 7/24 takibini yaptıklarını anlatan Karaca, hava sahasına izinsiz giren uçakları ise Hava Kuvvetlerine bildirdiklerini ve hava sahasını terk edene kadar takibini yaptıklarını dile getirdi.