Kanal 5 Genel Yayın Yönetmeni Abdulkadir Ünal’ın hazırlayıp sunduğu programın bu haftaki konuğu; Dış Politika Uzmanı Orhan Türkmenoğlu oldu. Dış politikadaki önemli gelişmelerin ele alındığı programda Türkmenoğlu önemli açıklamalarda bulundu.
”VATİKAN’IN SİYASİ LİDER OLARAK BÖYLE BİR AÇIKLAMA YAPMASI STRATEJİK OLARAK HATADIR”
Abdulkadir Ünal (A.Ü): Vatika’nın yaptığı 1915 olaylarına ilişkin son açıklamayı nasıl okumamız gerekiyor?
Orhan Türkmenoğlu (O.T.): Papanın dini fonksiyonundan ziyade devlet başkanı fonksiyonuda var, Vatikan devlet başkanı olması hasebiyle, olaya biraz daha devlet başkanı sıfatından bakmaya çalışacağım. Dini lider olarak böyle bir yorumda bulunması Hristiyan dünyası içerisinde dayanışma olarak algılanabilir fakat siyasi lider olarak böyle bir açıklama yapması bana göre stratejik olarak hatadır, uluslararası barşıda hiçbir şekilde hizmet etmedi. Özellikle Ermenistan – Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi sürecinde çok ciddi anlamda destek vermeleri gerekirken özellikle Avrupa birliği bağlamında Vatikan hükümeti olarak, vatikan devleti olarak bu süreci vatikanın , katolik dünyasının lideri olarak destek vermesini beklerken ister istemez tam tersi bir deklerasyonda bulunarak kafalarda soru işareti yarattı buda şu acaba Vatikan tarihsel süreçteki ortodoks katolik çatışmasının bir parçası olarak Türkiye – Ermenistan ilişkilerinin rayına girmesinden rahatsız mı olmaya başladı? Tabi Türkiyenin bu konudaki tezleri çok açık. Bu iş siyasi bir sorun değil, bu iş din adamlarıyla çözülebilecek bir sorunda değil, tarih müsbet bir bilimdir ve tarihi tarihçilere bırakmak lazım Türkiye’nin senelerdir savunduğu özellikle Rus arşivlerinin açılması çünkü şuana kadar en kıymetli veya en değerli dellilerin olduğu düşünülmekte, Rus arşivlerinin açılması ve bu iş için ortak kurulacak bir tarih komisyonu tarafından ortak yürütülmesi herhangi bir siyasi manüpilasyondan uzak tutularak üçüncü bir göz günümüzde moda olduğu üzere üçüncü bir gözde komisyona dahil edilebilir fakat özellikle bu açıklama Türkiye – Ermenistan ilişkilerinin normalleştirilme sürecine hiçbirşekilde katkı vermedi katkı vermediği gibide Vatikan bence siyaseten devlet başkanı sıfatıyla böyle talihsiz bir açıklama yapmakla siyasi bir stratejik hataya düşmüştür diye düşünüyorum hangi saiklerle yaparsa yapsın muhtemelen siyasi ve stratejik bir beklentisi vardır özellikle Avrupa Birliği içerisinde bu işi lobi gruplarına Fransadaki ve Amerikadaki lobi gruplarına bırakırsanız sonucuda subjektif olacaktır, bana göre Vatikan böyle bir hataya düştü.
”İRAN’A BÖYLE BİR AÇILIM YAPILMASININ TEMEL UNSURU ENERJİ MAALİYETLERİNİ DÜŞÜRMEKTİR”
(A.Ü): İran dış politikada açılıma doğru gidiyor, İran’ın Ortadoğu’daki yeni perspektifi nedir?
(O.T.): İran kendi sürdürdüğü veya yürüttüğü süreçten dolayı aslında şuan ki yaşadıklarını yaşamıyor, bence Avrupa Birliği’nin özellikle Amerika’nın oyundaki değişiklikten dolayı İran’a verilen rol İran’ında hoşuna gidiyor, İran’da menfaatlerine kısmen hitap etiiği için İran böyle bir sürece girdi. Tabi özellikle uluslararası siyasette, uluslararası ilişkilerde müzakerenin temel unsuru ilk önce ayrıştığınız hususları değil birleştiğiniz hususları görüşmek, ayrıştığınız hususları daha sonra halledersiniz sizde örneği verdiğiniz bir taraftan batıyla müzakere etmeye çalışıyor yaptırımları kaldırmaya çalışıyor diğer tarafanda Yemende çok farklı bir mecraya giriyor bu ister istemez farklı bir çizgi uluslararası ilişkiler adına çokta reel politik görünmüyor. Öncelikli olarak tabi işi birazda Rusya’ya bağlamak lazım İran’a batı neden ihtiyaç duydu, batı düzeni İran’a neden ihtiyaç duydu bence en önemli soru bu. Burada temel unsur İran’a karşı böyle bir açılım yapılmasında temel unsuru enerji maaliyetlerini düşürmek sadece alternatif enerji bulmaktan ziyade enerji maaliyetini düşürmek, enerji maaliyetini düşürdüğünüz zaman finansmanınızı rahatlatıyor ihracatınız rahatlıyor, maaliyetleriniz düşüyor oradaki temel unsur bence o.
