CENEVRE – Bayram Altuğ
İsviçre’nin Cenevre kentinde 28 Kasım’da başlayan dolaylı görüşmeler dün akşam BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura‘nın düzenlediği basın toplantısıyla sona erdi.
Mistura, Suriye konulu Cenevre 8 görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlandığını belirterek, “Başaramadık. Altın bir fırsat kaçırıldı.” dedi.
Temmuz ayında yapılan Cenevre 7’nin ardından görüşmeler büyük umutla başlamış, Mistura, Rusya’nın Soçi kentinde düzenlenmesi planlanan Ulusal Diyalog Kongresi’nin ertelenmesi nedeniyle görüşmelerin 15 Aralık’a kadar uzatılacağını duyurmuştu.
Rejim heyeti, BM tarafından takvimin belirlenmesine rağmen görüşmelere iki gün geç katıldı. 1 Aralık’ta verilen aranın ardından Beşşar Caferi başkanlığındaki rejim heyeti Cenevre’yi terk etti. Caferi, görüşmelere tekrar geri gelmeme tehdidinde bulundu.
Görüşmelerin ikinci haftasında muhalifler ise BM ile ağırlıklı olarak “anayasa” ve “seçimler” başlıklarını “geçiş yönetimi” çerçevesinde görüştü.
Mistura’dan rejime ciddiyet çağrısı
BM Suriye Özel Temsilcisi Mistura, 7 Aralık’ta düzenlediği basın toplantısında, rejim heyetinin Cenevre’ye gelmemesine tepki gösterdi. Mistura, rejimi “ciddiyete” davet ederek, son haftada yapılacak görüşmeleri kimin sabote ettiğini görme fırsatı bulacağını söyledi.
Mistura’nın yoğun çabaları sonuç verdi ve rejim heyeti 10 Aralık Pazar günü Cenevre’ye geldi. Muhaliflerin defalarca “doğrudan” ve “ön koşulsuz” görüşme talebini, rejim heyeti görüşmelerin son haftasında yine reddetti.
“Rejimin talebi ‘mantıklı’ ve ‘kabul edilebilir’ değil”
Rejim heyeti ise görüşmelerin son gününe kadar sessizliğini korudu. Dün açıklama yapan Caferi, BM ile sadece “terörizm” konusunu konuştuklarını, diğer başlıklara girmediklerini itiraf etti.
Caferi, muhaliflerin Suriye’deki geçiş sürecinin Beşşar Esed görevi bırakmadan başlamayacağını vurguladığı Riyad 2 bildirgesi geri çekilmeden görüşmelerin en kritik maddesi olan “geçiş yönetimi” konusuna girmeyeceklerini ve “doğrudan” görüşme yapmayacaklarını açıkça söyledi.
Riyad 2 toplantısı bildirisinin geri çekilmesine yönelik rejim heyetinin görüşmelerdeki talebine tepki gösteren Mistura ise rejimin bu talebinin “mantıklı” ve “kabul edilebilir” bir tarafı olmadığını kaydetti.
Mistura ayrıca muhaliflerin, görüşmelerin içeriğini oluşturan geçiş yönetimi, anayasa, seçimler ve terörizmle mücadeleden oluşan 4 temel başlığın tamamını masaya yatırdığını vurgulayarak, rejimin ise sadece “terörizm” başlığına odaklandığını belirtti.
BM Özel Temsilcisi, basın toplantısında muhalifler için olumsuz ifade kullanmazken, rejim heyetine sık sık göndermelerde bulundu.
Rejime Doğu Guta tepkisi
Mistura, AA muhabirinin rejim kuşatmasındaki Doğu Guta’daki 500 civarındaki hasta ve yaralı sivillerin tahliyesine ilişkin sorusuna, “Evet, Caferi (rejim heyeti başkanı) ile bu konuyu konuştum. Ama kendisinden bu sorunun çözümüne yönelik tatmin edici bir cevap alamadım.” karşılığını verdi.
Görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından duyduğu hayal kırıklığı yüzüne yansıyan Mistura, pes etmeyeceği mesajını vererek Cenevre 9’u ocak ayında başlatmayı planladığını dile getirdi.