Seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Mursi’ye karşı yapılan darbe, katliam, kriz ve kaosla geçen bir yılın ardından Mısır halkı yeni yıla umutla girdi.
Seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye karşı yapılan darbe, Rabiatül Adeviyye ve Nahda meydanlarındaki katliam, kriz ve kaosla dolu bir yılı geride bırakan Mısır halkı yeni yıla büyük umutlarla girdi.
Ülkeyi 30 yılı aşkın bir süre dikta rejimiyle yöneten Hüsnü Mübarek’in devrilmesinin ardından seçimle işbaşına gelen Muhammed Mursi yönetiminde yeni yıla giren Mısır, 2013’ü “bahar” havasında geçecek bir yıl olarak hayal etmişti. Ancak eski rejim yanlıları Mursi’nin aldığı ekonomik ve siyasi kararları bahane ederek 2013’ün daha ilk günlerinden başlayarak sokakları yeni bir gösteri alanına çevirdi.
Mursi’nin 4 Ocak’ta Hişam Kandil Hükümeti’ndeki 10 bakanı değiştirerek, aralarında şu anki İçişleri Bakanı Muhammed İbrahim’in de olduğu bakanları göreve getirmesi protestoları dindirmedi. Danıştay’ın 13 Ocak’ta devrik cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ve dönemin İçişleri Bakanı Habib Adli’nin “göstericileri öldürmek” suçundan yargılandığı mahkemenin yeniden görülmesini kararlaştırması da ülke yönetimini zor durumda bıraktı.
Ülke, etkisi ve yaygınlığı her gün artan protestolarla boğuşurken 15 Ocak’ta, askerleri taşıyan bir trenin Bedreşin bölgesinde devrilmesi ve kazanın 18 askerin ölümü, 118 kişinin de yaralanmasına yol açması yeni bir kaos sürecinin kapısını araladı.
Hükümet ve Müslüman Kardeşler Teşkilatı (ihvan) aleyhinde gösteri yapan muhalif gruplar, 25 Ocak Devrimi’nin 2. yıl dönümünde bu olayı da bahane ederek protestolarını artırdı.
Adım adım koas
Hükümet ve İhvan’a yönelik protestoların ağırlık merkezi 3 sahil kenti Port Said, Süveyş ve İsmailiye oldu. Bu kentlerde Mursi’ye yönelik protestolara şiddet karıştı, göstericiler ile güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalara kan bulaşınca, Mursi 27 Ocak’ta bu üç kentte gece saat 9 ile sabah 6 arasında bir aylık sokağa çıkma yasağı ilan etti. Böylece bu kentlerde suların bir nebze durulması hedeflenmişti.
“Black Block” adlı maskeli grubun yaptığı şiddet içerikli protestolar, Tahrir’de yoğunlaşan gösteriler ve bu süreçte git gide artan elektrik kesintileri, akaryakıt kuyruklarının uzaması ve Sina’da 7 Mısır askerinin kaçırılması ile ülke yeni yılı yarıladı. Mursi’ye ve hükümete yönelik gösterilere Haziran’a kadar tepki göstermeyen ordu, Tahrir’i dolduran kalabalıkların, erken Cumhurbaşkanlığı seçimi isteme taleplerinde taraf olmuş ve 30 Haziran’da, siyasi taraflara ülkenin içinde bulunduğu durumdan çıkmak için 48 saat süre tanıdığını bildirdiği bir açıklama yayınlamıştı.
3 Temmuz’da Mursi devrildi
Mursi, ordunun çağrısına 2 Temmuz’da yanıt verdi. Ancak erken seçim taleplerini karşılamayınca, 3 Temmuz’da, Savunma Bakanı Abdulfettah es-Sisi, ülke yönetimine el koydu. Ve yeni başkan seçilene dek askeri yönetimin, Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur’u geçici süreyle ülkenin Cumhurbaşkanlığı’na getirdiğini açıkladı.
Darbeye direnen Mursi, yapılan baskınla gözaltına alınarak bilinmeyen bir yere götürüldü. Tahrir’de, eski rejimin yanlıları Mursi’yi deviren darbeyi bir devrim olarak karşılayıp, çılgınca sevinç gösterileri yaparken, Mursi yanlıları da, Rabiatül Adeviyye ve Nahda meydanlarını doldurarak, karşıt gösteride bulundu.
Askeri yönetimin uyguladığı sert tedbirler, Mursi yanlılarının direniş ve kararlılığını daha da güçlendirdi. Rabia ve Nahda’da başlayan darbe karşıtı gösteriler diğer tüm kentlere yayılınca, darbe yönetimi olayları bastırmak için katliamlara başvurdu. Önce 8 Temmuz’ta Cumhuriyet Muhafızları Alayı önünde Mursi’nin saklandığı kabul edilen bölgede konuşlanan kalabalık sabah vakti silahlı saldırıya uğradı. Sonra 15 Temmuz’da Ramses’te, 27 Temmuz’da Enver Sedat’ın kabri önündeki alanda ve 14 Ağustos’ta Rabia ve Nahda meydanlarında kanlı baskınlar gerçekleşti.
Rabia ile Nahda meydanında göstericilere hedef gözeterek açılan ateşte, Mısır Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, aralarında bu kanlı baskının sembol ismi Esma Biltaci’nin de bulunduğu 578 kişi öldü, 4 bin 201 kişi de yaralandı.
